Het gaat goed met de soepschildpad (en ander positief nieuws over de planeet)

vandaag, 16:50

Klimaatverandering is meestal negatief in het nieuws. Toch zien experts ook over 2025 positieve ontwikkelingen.

De opkomst van hernieuwbare energie is volgens het wetenschappelijke vakblad Science de doorbraak van het jaar. In de eerste helft van 2025 werd voor het eerst meer elektriciteit opgewekt uit alle hernieuwbare bronnen samen dan uit steenkool. Het stemt Olof van der Gaag, de voorzitter van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie, "heel optimistisch". "Dit is deels te danken aan klimaatbeleid, maar het is ook een economische ontwikkeling die niet meer te stoppen is."

Vooral de opwekking van zonne- en windenergie groeit snel. Volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) versnelt de groei van duurzame energie in 80 procent van alle landen, met China als absolute koploper. "China gebruikt een derde van alle energie op de wereld", zegt Van der Gaag. "Daar hebben ze dit jaar een grote stap gezet."

En dat leidt tot meer goed nieuws. Want na jarenlange groei steeg de CO2-uitstoot van China dit jaar niet verder. Daardoor lijkt het erop dat 's werelds grootste uitstoter van broeikasgassen sneller dan verwacht over zijn piek heen is. "En als China piekt, dan piekt waarschijnlijk de wereld", zegt Detlef van Vuuren, klimaatwetenschapper aan de Universiteit Utrecht en het Planbureau voor de Leefomgeving.

Het land is weliswaar nog altijd een grootverbruiker van steenkool, de meest vervuilende fossiele brandstof, maar de hoeveelheid hernieuwbare energie groeit snel. "China is verantwoordelijk voor 30 procent van de wereldwijde emissies, dus als China minder gaat uitstoten, dan heeft de hele wereld daar profijt van."

Van Vuuren verwacht dat de uitstootreductie van China ook andere landen aanzet tot actie.

Oceanen

Dit jaar werd ook het VN-verdrag voor de bescherming van oceanen officieel een feit. Marokko ratificeerde op 19 september als zestigste land het High Seas Treaty, twee jaar nadat het akkoord werd gesloten en twintig jaar na de eerste onderhandelingen.

Het verdrag moet wereldwijd de oceanen beschermen. Zo kunnen internationale wateren straks beschermde zeegebieden worden. Nu is dat lastig, omdat niemand juridisch verantwoordelijk is voor deze delen van de oceaan. En dat terwijl de zeeën belangrijk zijn voor bijvoorbeeld de voedselvoorziening en voor het klimaat op aarde. In de toekomst moet 30 procent van de oceanen uit beschermde mariene gebieden bestaan.

Van 'bedreigd' naar 'minst bedreigd'

Uit de oceaan komt nog meer goed nieuws: de groene zeeschildpad is niet langer een bedreigde diersoort. Het dier is van 'bedreigd' naar 'minst bedreigd' gegaan op de soortenlijst van natuurorganisatie IUCN.

De groene zeeschildpad heet ook wel de soepschildpad, wat meteen de dreiging verklaart. Decennia lang werd er op de schildpad gejaagd. Het dier verdween in de schildpaddensoep, de eieren werden gegeten als delicatesse en het schild gebruikt ter decoratie. Maar maatregelen om het dier te beschermen, betalen zich nu uit.

Niet alleen met de groene zeeschildpad gaat het goed. In de Atlantische Oceaan zwemmen weer iets meer noordkaper walvissen, al blijft de soort wel ernstig bedreigd. En in Schotland gaat het goed met de herintroductie van de wilde kat. Maar liefst vijf Schotse wilde katten kregen dit jaar een nestje.

Een positieve ontwikkeling is er ook voor bomen. Uit het Global Forest Resources Assessment, een vijfjaarlijks rapport van de Verenigde Naties, blijkt dat ontbossing wereldwijd is afgenomen.

In de periode 2015 2025 werd zo'n 10,9 miljoen hectare per jaar gekapt. Dat is 2,5 keer de totale oppervlakte van Nederland. Klinkt niet als heel weinig, maar het is al een stuk minder dan in de decennia daarvoor. Vooral voor landbouwgrond worden minder bomen gekapt.

"Ik zie het echt wel als een succesmoment", zegt Wouter Peters, hoogleraar koolstofkringloop aan de Wageningen Universiteit. "Deze dalende trend is echt te danken aan beleid. Dit is het bewijs dat we iets tegen ontbossing kunnen doen."

"Deze uitkomst is nog beter dan waar we ons op hadden voorbereid", zei klimaatminister Ralph Regenvanu van Vanuatu op 23 juli, na de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof in de grootste klimaatzaak ooit. Het Hof bepaalde dat landen, volgens het internationaal recht, verplicht zijn om klimaatverandering tegen te gaan.

Een schone, gezonde en duurzame leefomgeving is een mensenrecht, zo oordeelde het Hof. En elk land moet zich daarom inzetten om klimaatverandering tegen te gaan, ongeacht of je klimaatverdragen hebt getekend.

De uitspraak is niet juridisch bindend, maar daarom niet minder invloedrijk. Voor de klimaatbeweging was deze uitkomst dan ook een grote overwinning.