Oekraïne slaat toe ver van het front en 'verstoort Russische oorlogsmachine'

vandaag, 14:50

Een Russische generaal die in Moskou gedood wordt door een autobom, een drone-aanval op een Russische haven bij de Krim en eentje op een olietanker in de Middellandse Zee. Oekraïne lijkt de afgelopen dagen flink toe te slaan met mediagenieke aanvallen op Russische doelen, al is de aanslag met de autobom nog niet opgeëist. De aanvallen zijn ver weg van de frontlinie in Oost-Oekraïne.

Zulke aanvallen vinden al jarenlang plaats en zijn niet nieuw, zegt defensie-expert Patrick Bolder van het The Hague Centre for Strategic Studies. "In 2022 had je al de aanval op de Kerch-brug, en daarna drone-aanvallen op Russische schepen in de Zwarte Zee."

Wat wél nieuw is, is dat Oekraïne er in slaagt om steeds verder van het eigen land Russische doelen te treffen, zoals de tanker uit de Russische 'schaduwvloot' bij Libië. "Om dat te bereiken heeft Oekraïne óf een drone gebruikt die op duizenden kilometers afstand kan toeslaan, of ze zijn ook drones gaan gebruiken die gelanceerd worden van reguliere koopvaardijschepen", zegt defensie-expert Erik Stijnman van Instituut Clingendael. "Hoe dan ook is het een bijzondere ontwikkeling."

Geen game-changer

Zulke aanvallen zullen de situatie aan de frontlinie niet direct doen kantelen, benadrukken defensie-deskundigen tegenover de NOS. "Ik ben niet zo van de gamechangers", zegt oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif. Maar ze hebben wel degelijk effect op het vermogen van Rusland om oorlog te voeren, zegt hij: "Met zulke 'diepe operaties' in vijandelijk gebied slaagt Oekraïne er al langer in om de logistieke lijnen van het Russische leger aan te tasten. En nu beschadigen ze dus ook het verdienmodel van de Russen: de productie en export van olie."

De Russische capaciteit om olie te produceren is door Oekraïense aanvallen al met zo'n 20 procent afgenomen, zegt Bolder. En dat levert niet alleen problemen op voor de Russische oorlogsmachine. "Het is een gigantisch land, en ze hebben nu al moeite alle regio's van benzine te voorzien. De prijzen zijn gestegen, er staan rijen bij tankstations, en de economie staat er in zijn algemeen slecht voor. Dat vergroot de angst onder gewone Russen: welke gevolgen gaan wij op een gegeven moment voelen?"

Uitputtingsslag

Alle experts die de NOS sprak hebben het over een 'uitputtingsoorlog' die nu woedt tussen beide landen. Rusland teistert de Oekraïense energievoorziening en valt burgerdoelen aan, in de hoop de ruggengraat van burgers en bestuurders te breken. Oekraïne doet hetzelfde bij de Russische olie-industrie. Ze móeten wel, want aan het front verschuift er weinig meer. "Op de grond krijgt Oekraïne de oorlog niet gewonnen", zegt Stijnman, "en dus grijpen ze naar doelen op afstand."

Nieuwsuur onderzocht de impact van die Oekraïense aanvallen:

"Aan de andere kant zijn de Russen ook nauwelijks meer in staat om terrein te winnen", zo zegt De Kruif. "Dat zie je bij steden als Koepjansk en Slovjansk, die ze maar niet veroverd krijgen."

Bij de stad Siversk hebben de Russen 40 maanden nodig gehad om 20 kilometer vooruit te komen, vult Bolder aan. "Rusland heeft nu bijna 1,2 miljoen militairen verloren. Het land heeft nog steeds minder Oekraïens grondgebied in handen dan vlak na de invasie in 2022. Ze hebben de oorlog eigenlijk al verloren, maar Poetin wil en kan niet meer terug."

Onderhandelingen

Van de 'vredesonderhandelingen' die nu onder Amerikaanse druk gevoerd worden met Oekraïne en Rusland, los van elkaar, hoeven we in ieder geval weinig te verwachten. "Poetin heeft zichzelf aan de onderhandelingstafel gebluft door te verwijzen naar militaire successen die er niet zijn", aldus de Kruif, "en te suggereren dat een doorbraak van Russische kant aanstaande is. Als die bluf uitkomt, krijg je weer een heel ander verhaal."

Hoe dan ook slaan de onderhandelingen nergens op, stelt Bolder: "De onderhandelingen tussen Russen en Amerikanen worden gevoerd tussen zakenlui onderling, die het vooral hebben over zakelijke belangen. Met Oekraïne wordt vooral onderhandeld over militaire zaken, over het afstaan van grondgebied en dergelijke. Ze hebben het over totaal verschillende zaken, en die werelden zullen nooit bij elkaar komen."

Welke kant gaat de oorlog dan op, blijft het de patstelling die het nu is? "Ergens komt er een keer een 'culminatiepunt'", zegt Stijnman, een moment waarop al die losse aanvallen ineens optellen tot een doorbraak. "Het is alleen lastig te voorspellen wanneer en aan welke zijde."