EU-hof: Constitutionele Hof Polen niet meer onafhankelijk door politieke benoemingen
vandaag, 13:53
Het Europees Hof van Justitie zegt dat Polen basisprincipes van de Europese Unie heeft geschonden. Het Poolse Constitutionele Hof is door politieke benoemingen niet meer onafhankelijk en onpartijdig, zo oordeelt het Europese hof, en dat is wel een voorwaarde om deel uit te kunnen maken van de EU.
De vorige nationalistisch-conservatieve Poolse regering, geleid door de EU-kritische partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS), paste tussen 2015 en 2023 het rechtssysteem aan: de politiek moest meer te zeggen krijgen over de benoeming van rechters, zo was het idee. Die hadden volgens PiS te veel de kleur van de voorgaande, liberale regering.
De veranderingen werden direct als controversieel bestempeld door de Europese Commissie: ze zouden de rechtsstaat ondermijnen. De gerechtelijke macht moet immers losstaan van de politieke leiders van het land, aldus de EC.
Onafhankelijkheid en onpartijdigheid aangetast
Het Constitutionele Hof van Polen oordeelt of nieuwe wetgeving verenigbaar is met de grondwet van het land, en is daarmee de hoogste gerechtelijke macht van het land. Na de hervormingen werden enkele rechters aangesteld die op de hand waren van de PiS-regering, en het Europese hof zegt dat de Polen daarmee "het principe hebben aangetast van effectieve rechtsbescherming" en de toepassing van EU-wetgeving onmogelijk hebben gemaakt.
De uitspraak van het Europese hof volgt na een langlopende zaak van twee jaar. In 2023 diende de Europese Commissie een klacht in tegen Polen. In de tussentijd besloot de EC ook Europese subsidies in te houden, vanwege zorgen over de rechtsstaat in het land.
Veto van de president
De huidige regering van premier Tusk staat positiever tegenover de Europese Unie. Tusk, zelf ooit Europarlementariër en voorzitter van de Europese Raad van regeringsleiders, is tegen de hervormingen van zijn voorganger, al is hij er nog niet in geslaagd om die terug te draaien.
Wat er nu gaat gebeuren, is onduidelijk: de regering van Tusk wil stappen zetten om de onafhankelijkheid van het Constitutionele Hof te herstellen, maar pogingen hiertoe werden tot nu toe steeds geblokkeerd door een veto van de president van het land. Ook de huidige president Nawrocki, van de PiS-partij, zal vermoedelijk zijn veto gebruiken om zulke wetgeving tegen te houden.